Badania archeologiczne wskazują na to, że okolicach Wieliczki ważono sól już 3500-2500 lat p.n.e. O samej Wieliczce po raz pierwszy wspomniano w dokumencie mówiącym dochodach z soli dla klasztoru benedyktynów w Tyńcu, sporządzonym przez legata Idziego w latach 1123-1127. Pierwotna nazwa miasta to Magnum Sal, czyli Wielka Sól. Z czasem do miasta przylgnęła nazwa Wieliczka.

Bogata kopalnia
Wieliczka uzyskała status miasta w 1290 roku. Prawa miejskie nadał jej Przemysł II. Pierwszymi wójtami byli bracia Jesk i Hysinbold.
Dochody z kopalni soli pozwalały na utrzymanie rodziny królewskiej oraz wypłatę pensji dostojnikom państwowym i profesorom Akademii Krakowskiej. Pieniądze uzyskane z kopalni były również inwestowane w budowę i remonty kościołów oraz klasztorów czy zamku wawelskiego.

Był tu Kopernik
Rozkwit miasta nastąpił za rządów Kazimierza Wielkiego. Do jego osiągnięć należy rozbudowa zamku żupnego, ustanowienie Sądu Sześciu Miast. Wtedy też otoczono miasto murem z 21 basztami i bramą Krakowską oraz Kłosowską. W 1363 roku otwarto szpital górniczy. Natomiast w XV wieku został utworzony wodociąg i położono chodniki.

W XV wieku, w wyniku zatwierdzenia Statutu Żup Krakowskich, nastąpił rozwój rzemiosła. Kopalnia została otwarta dla zwiedzających na przełomie XV i XVI w. Odwiedziło ją wiele znanych osobistości, między innymi Mikołaj Kopernik czy poeta Adam Schroeder.
Obecnie Wieliczka przeżywa ponowny rozwój, dzięki funduszom europejskim. Przebudowano między innymi Rynek Główny.